Trong thế giới bóng đá cạnh tranh đầy khắc nghiệt, luật công bằng tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính công bằng và duy trì ổn định tài chính cho các câu lạc bộ. Không ít đội bóng đã bị dính án phạt và trở thành tâm điểm chỉ trích của truyền thông vì vi phạm điều luật này. Hãy cùng Bongvip tìm hiểu kỹ hơn về luật công bằng tài chính trong bài viết dưới đây nhé!
Luật công bằng tài chính là gì?
Luật Công bằng Tài chính (Financial Fair Play – FFP) do UEFA ban hành nhằm kiểm soát chi tiêu của các câu lạc bộ tham dự các giải đấu châu Âu. Mục đích chính là đảm bảo sự cạnh tranh lành mạnh giữa các câu lạc bộ, ngăn không cho các “đội bóng nhà giàu” chi tiêu quá mức nhằm giành được lợi thế trong thi đấu.
Một số quy định của luật công bằng tài chính gồm:
- Các CLB phải minh bạch về tài chính, hoạt động chuyển nhượng cùng các khoản phí liên quan;
- Nếu thua lỗ vượt quá 100 triệu euro, các đội bóng này sẽ bị giám sát đặc biệt và cần chứng minh khả năng tài chính;
- Không được chi quá 70% tổng doanh thu hàng năm cho lương, phí chuyển nhượng và hoa hồng.
Dựa trên các mức độ vi phạm mà UEFA sẽ áp dụng những hình thức xử phạt khác nhau. Phổ biến nhất là bị trừ điểm. Ví dụ về trường hợp của Everton trong mùa giải 2023/24, đội bóng này đã bị trừ 6 điểm sau khi vi phạm luật công bằng tài chính.
Với những vi phạm nghiêm trọng hơn, các án phạt có thể gồm xử phạt tài chính, tước quyền nhận tiền thưởng từ các giải đấu do UEFA tổ chức, hạn chế đăng ký cầu thủ mới, giới hạn số lượng cầu thủ được tham dự giải, loại khỏi giải đấu hiện tại hay thậm chí là cấm tham dự các giải đấu châu Âu trong tương lai.
3 đội bóng từng khốn đốn vì luật công bằng tài chính
Dù án phạt vi phạm luật công bằng tài chính của UEFA vô cùng nghiêm khắc nhưng có không ít đội bóng vẫn phớt lờ, để rồi cuối cùng phải chịu những thiệt hại nghiêm trọng. Dưới đây là những cái tên tiêu biểu gặp khốn đốn vì luật công bằng tài chính của UEFA.
AC Milan (mùa giải 2018/19)
AC Milan kết thúc ở vị trí thứ 5 tại Serie A trong mùa giải 2018/19 và có một suất tham dự Europa League 2019/2020. Tuy nhiên vào ngày 28/6, một cú sốc đã đến khi UEFA quyết định cấm AC Milan tham gia Europa League vì vi phạm luật Công bằng Tài chính (FFP).
Điều đáng chú ý là ngay trước khi mùa giải 2018/19 bắt đầu, Milan đã bị UEFA phạt vì vi phạm luật công bằng tài chính nhưng đã kháng cáo thành công. Tuy nhiên, sau hai cuộc điều tra về tình hình tài chính của CLB trong các mùa giải 2015/16 và 2017/18, CAS thông báo rằng AC Milan đã bị loại khỏi tất cả các giải đấu của UEFA trong mùa giải 2019/20 vì vi phạm luật FFP. Đây được xem là một cú sốc lớn với các fan của Milan, sau khi đội bóng vừa mới vượt qua giai đoạn khủng hoảng tài chính và đang dần hồi phục.
FC Porto (mùa giải 2017/18)
Chính sách chuyển nhượng chưa tối ưu và việc đầu tư không hiệu quả đã khiến Porto rơi vào tầm ngắm của luật Công bằng Tài chính. Tháng 06/2017, UEFA đưa ra án phạt lên tới 700.000 euro đối với đội bóng Bồ Đào Nha. Đồng thời, Porto cũng bị giới hạn số lượng cầu thủ được đăng ký tham dự Champions League trong 4 mùa giải liên tiếp (từ 2017/18 – 2020/21).
Ở mùa 2018/19, họ chỉ được đăng ký 22 cầu thủ thay vì 25 như thông thường. Đến mùa giải 2019/20 thì con số này được tăng lên thành 23 cầu thủ. Dù tình hình tài chính của CLB vẫn ở mức an toàn, nhưng việc “thắt lưng buộc bụng” trong chi tiêu khiến Porto mất đi sự linh hoạt trong chuyển nhượng. Cuối cùng, chức vô địch Primeira Liga mùa 2018/19 có thể xem như phần thưởng an ủi trong bối cảnh đội bóng phải chịu sức ép lớn từ UEFA về tính minh bạch tài chính.
Galatasaray (mùa giải 2015/16)
Galatasaray từng ghi nhận mức doanh thu tăng mạnh trong ba năm liên tiếp, từ 309 triệu lia (2014) lên đến đỉnh điểm 548 triệu lia (2016). Tuy nhiên, chi tiêu vượt mức cho chuyển nhượng, lương cầu thủ và các hoạt động vận hành khác khiến cán cân tài chính của CLB trở nên mất kiểm soát. Sau quá trình điều tra kéo dài, UEFA quyết định áp dụng án phạt nghiêm khắc: cấm Galatasaray tham dự các giải đấu châu Âu trong hai mùa giải 2016/17 và 2017/18.
Không còn nguồn thu từ Champions League, Galatasaray nhanh chóng chứng kiến doanh thu tụt dốc mạnh trong hai năm sau đó. CLB buộc phải cắt giảm ngân sách, hạn chế mua sắm và đầu tư.
Dù có được vé trở lại đấu trường châu lục ở mùa 2018/19, nhưng Galatasaray không thể hiện được nhiều khi sớm dừng chân từ vòng bảng, chỉ giành được 2 điểm sau 6 lượt trận và xếp bét bảng. Do đó, đội bóng gần như không thu được gì đáng kể từ tiền bản quyền cũng như thưởng từ UEFA và tiếp tục chìm sâu vào khó khăn tài chính.
Hy vọng nội dung trên đã giúp bạn hiểu được luật công bằng tài chính là gì, cũng như những ảnh hưởng của nó nếu các đội bóng vẫn cố tình phớt lờ. Có thể thấy thông qua luật công bằng tài chính, UEFA đã đặt ra những giới hạn nhằm đảm bảo sự công bằng và ổn định tài chính cho các câu lạc bộ góp mặt tại các giải đấu cấp châu lục. Việc tuân thủ các quy định của UEFA không chỉ bảo vệ sự minh bạch tài chính mà còn góp phần duy trì tính cạnh tranh lành mạnh giữa các câu lạc bộ.
